Συστάσεις στο βιογραφικό: Ο ρόλος και η θέση τους
Όσοι έχετε κάνει αίτηση σε πανεπιστήμιο του εσωτερικού ή του εξωτερικού για μεταπτυχιακές σπουδές γνωρίζετε καλά πως αυτή χρειάζεται να συνοδευτεί από συστατικές επιστολές. Το ίδιο ισχύει συχνά και για τη διεκδίκηση υποτροφιών. Τι γίνεται όμως με την αγορά εργασίας; Είναι οι συστάσεις εξίσου απαραίτητες για να διεκδικήσετε μια θέση εργασίας; Και αν απαιτούνται, πώς θα τις συμπεριλάβετε στο βιογραφικό σας;
Η σύντομη απάντηση είναι πως δεν χρειάζεται να βάλετε συστάσεις στο βιογραφικό σας, παρά μόνο όταν ζητούνται από την αγγελία εργασίας. Η διατύπωση από αγγελία σε αγγελία μπορεί να διαφέρει, από το «συστάσεις θα ληφθούν υπόψη» και το «θα συνεκτιμηθούν συστάσεις» έως το «απαραίτητες οι συστάσεις». Αν απαντήσετε σε αγγελία που απαιτεί συστάσεις, χωρίς να εσείς να τις διαθέτετε, η αίτησή σας θα αγνοηθεί. Στις περιπτώσεις που η διατύπωση είναι πιο «ήπια», ίσως δεν χάσετε την ευκαιρία για συνέντευξη, αλλά είναι σίγουρο ότι εκείνοι που θα συμπεριλάβουν συστάσεις στο βιογραφικό τους θα έχουν πλεονέκτημα.
Όταν δεν απαιτείται από την αγγελία εργασίας, οι υποψήφιοι αποφεύγουν να καταγράψουν συστάσεις, προκειμένου να εκμεταλλευτούν τον χώρο για να τον αφιερώσουν σε πιο κρίσιμες πληροφορίες. Συχνά, λοιπόν, γράφουν στο τέλος του εγγράφου «Συστάσεις διαθέσιμες εφόσον ζητηθούν» ή «Οι συστάσεις είναι διαθέσιμες έπειτα από αίτημα».
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή η φράση είναι περιττή, δεδομένου ότι οι recruiters θα ζητήσουν συστάσεις εάν το επιθυμούν και η σχετική επιθυμία τους δεν εξαρτάται από το αν εμείς θα το σημειώσουμε ή όχι στο βιογραφικό μας. Οπότε, εφόσον η αγγελία δεν σας ζητάει προκαταβολικά συστάσεις, καλύτερα να αποφύγετε αυτή τη φράση - απλώς, ας τις έχετε διαθέσιμες εφόσον και όταν σας ζητηθούν.
Τι ακριβώς είναι οι επαγγελματικές συστάσεις
Η σύσταση είναι μια μαρτυρία για την ποιότητα κάποιου ατόμου, η οποία πιστοποιεί τις ικανότητες, τα επιτεύγματα και τα χαρακτηριστικά που τον/την κάνουν αξιόλογο υποψήφιο για τη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας. Όταν, όμως, μιλάμε για συστάσεις στο βιογραφικό, στην πραγματικότητα εννοούμε την παροχή των στοιχείων ανθρώπων που θα μπορούσαν να δώσουν μία τέτοια μαρτυρία για εμάς.
Στον τομέα της εργασίας, οι συστάσεις χρειάζεται να προέρχονται από άτομο με κάποιο κύρος και, σε αντίθεση με τα μεταπτυχιακά και τις υποτροφίες, συνήθως παρέχονται τηλεφωνικά, έπειτα από επικοινωνία εκ μέρους του/της recruiter που ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για εσάς. Στις σπάνιες περιπτώσεις που η αγγελία ζητάει συστατικές επιστολές αντί για συστάσεις, χρειάζεται αυτή η μαρτυρία να έχει εξασφαλιστεί προκαταβολικά και γραπτώς. Και πάλι, όμως, θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον το τηλέφωνο του υπογράφοντα, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η αυθεντικότητα της επιστολής.
Τα «ναι» και τα «όχι» των συστάσεων
Πριν έρθει η ώρα της καταγραφής τους στο βιογραφικό, θα δούμε κάποιες συμβουλές για το τι να κάνετε και τι να μην κάνετε, ώστε να εξασφαλίσετε ότι οι συστάσεις θα λειτουργήσουν υπέρ σας.
1. Σκεφτείτε καλά από ποιον θα ζητήσετε συστάσεις
Ναι, θα ήταν ωραίο αν μπορούσατε να δώσετε τα στοιχεία του πρώην διευθυντή σας, αλλά αν οι σχέσεις σας ήταν τεταμένες, τα όσα έχει να πει εκείνος/εκείνη μπορεί να βλάψουν την αίτησή σας αντί να την υποστηρίξουν. Επιλέξετε μόνο άτομα που είστε σίγουροι ότι θα έχουν κυρίως καλά πράγματα να πουν για εσάς και, ακόμα περισσότερο, ότι τα λεγόμενά τους θα στηρίζουν όσα δηλώνετε στο βιογραφικό σας.
2. Μην περιοριστείτε σε άτομα από την ίδια εταιρεία
Κατάλληλο άτομο για σύσταση μπορεί να είναι και κάποιος από άλλη εταιρεία με τον οποίο συνεργαστήκατε στενά στο πλαίσιο κάποιας δουλειάς. Αυτή η επιλογή είναι επιπλέον χρήσιμη εάν αναζητείτε εργασία ενώ ήδη δουλεύετε και δεν μπορείτε να ζητήσετε συστάσεις από συναδέλφους, για να μη μαθευτεί ότι ψάχνετε για άλλη δουλειά.
3. Μη δηλώσετε ως συστάσεις τα μέλη της οικογένειάς σας
Σας αγαπούν σίγουρα πιο πολύ από τον καθένα και θα έκαναν τα πάντα για να σας βοηθήσουν να επιτύχετε, αλλά ακριβώς γι’ αυτό τα λόγια τους δεν αποτελούν αξιόπιστη μαρτυρία.
4. Μη ζητήσετε από κάποιον να πει ψέματα για εσάς
Ακόμα και αν πρόκειται για μικρό ψεματάκι, η πιθανή διαπίστωσή του από έναν έμπειρο recruiter μπορεί να καταποντίσει την αίτησή σας, καθώς θα δημιουργήσει αμφιβολίες για το σύνολο της ειλικρίνειάς σας στα δεδομένα που έχετε παράσχει.
5. Πάντα πρέπει να εξασφαλίζετε συγκατάθεση
Πρώτα θα ρωτήσετε τα άτομα που επιθυμείτε να δώσετε τα στοιχεία τους για συστάσεις, πριν τα συμπεριλάβετε στη σχετική σας λίστα. Αφενός χρειάζεται να έχουν συμφωνήσει για την παραχώρηση των στοιχείων τους, αφετέρου θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι μπορεί κάποιος να τους τηλεφωνήσει και να ρωτήσει για εσάς.
6. Αξιοποιήστε τα στοιχεία τους μόνο στο βιογραφικό σας
Εφόσον έχετε εξασφαλίσει τη συμφωνία τους, σημειώστε τα στοιχεία τους μόνο στο CV που θα στείλετε για να αιτηθείτε για μια θέση και όχι στο δημόσιο βιογραφικό σας στο LinkedIn. Να θυμάστε ότι έχουν συναινέσει στη χρήση των στοιχείων τους για συγκεκριμένη χρήση και όχι για να κυκλοφορούν αυτά ελεύθερα στο διαδίκτυο. Άλλωστε, υπάρχει άλλος τρόπος για να σας συστήσουν οι ίδιοι άνθρωποι στο LinkedIn, κάνοντας, μεταξύ άλλων, «endorse» διάφορες δεξιότητες και κοινωνικές ποιότητές σας.
7. Η λίστα με τις συστάσεις πρέπει να είναι επικαιροποιημένη
Τσεκάρετε ότι έχετε το σωστό τηλέφωνο και ότι ο επαγγελματικός τίτλος του ατόμου είναι αυτός τον οποίο κατέχει σήμερα και όχι εκείνος που είχε πριν από τρία χρόνια, όταν ενδεχομένως δουλεύατε μαζί. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την εταιρεία όπου το άτομο αυτό εργάζεται, δηλαδή αναφέρετε την τωρινή και όχι εκείνη στην οποία δουλεύατε μαζί, αν στο μεταξύ έχει αλλάξει και εκείνος/εκείνη εργοδότη.
Expert tip
Είναι καλό να προσπαθήσετε να εξασφαλίσετε συστάσεις από κάποια άτομα πριν κληθείτε αναγκαστικά να το κάνετε επειδή το ζητάει μια συγκεκριμένη αγγελία. Υπάρχει, άλλωστε, η πιθανότητα να σας ζητήσει ο/η recruiter συστάσεις κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος της συνέντευξης. Αν εκείνη τη στιγμή μπορέσετε να παραδώσετε ένα χαρτί με τη σχετική λίστα, θα κερδίσετε πόντους, δείχνοντας μεταξύ άλλων την προνοητικότητά σας.
Συστάσεις χωρίς επαγγελματική εμπειρία
Η επαγγελματική εμπειρία και οι συστάσεις πάνε χέρι-χέρι, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις αγγελίες εργασίας. Δηλαδή, μόνο εκείνες που αναζητούν έμπειρους επαγγελματίες ζητούν αντίστοιχα και παροχή συστάσεων. Οπότε, το πιθανότερο είναι ότι, ούτως ή άλλως, δεν θα μπορείτε να αιτηθείτε για τη θέση εφόσον δεν διαθέτετε εμπειρία.
Παρόλα αυτά, αν είστε νέοι υποψήφιοι που τώρα ξεκινούν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και θα ήθελαν να έχουν κάποιες υποστηρικτικές συστάσεις για παν ενδεχόμενο, πιθανά άτομα από τα οποία μπορείτε να τις ζητήσετε είναι:
- Ο αγαπημένος σας καθηγητής από το πανεπιστήμιο ή η καθηγήτρια με την οποία συνεργαστήκατε για την πτυχιακή σας, υπό την προϋπόθεση ότι η εργασία σας βαθμολογήθηκε με άριστα, οπότε η εν λόγω καθηγήτρια θα είχε καλά λόγια να πει για εσάς.
- Ο εργοδότης σε εκείνη την part-time δουλειά που κάνατε καθώς σπουδάζατε, υπό την προϋπόθεση ότι εκτιμούσε την παρουσία και την απόδοσή σας.
- Ο προπονητής σας στο άθλημα με το οποίο ασχολούσασταν για χρόνια ή ακόμα ασχολείστε. Θα μπορούσε η μαρτυρία του να τεκμηριώσει στοιχεία σας, όπως τη φυσική αντοχή σας, τη λειτουργία σας υπό πίεση ή αντίξοες συνθήκες, την ομαδικότητά σας ή και τις ηγετικές σας ικανότητες.
- Η υπεύθυνη τμήματος ΜΚΟ, φιλανθρωπικού οργανισμού ή κοινωνικού σωματείου όπου αφιερώνετε εθελοντικά τον χρόνο σας.
- Οι γονείς στο παιδί των οποίων έχετε κάνει επανειλημμένως baby-sitting. Αν μη τι άλλο, θα έχουν κάτι να πουν για την υπευθυνότητά σας, με την οποία κερδίσατε την εμπιστοσύνη τους.
Για θέσεις εργασίας που δεν απαιτούν μεγάλη ή ουσιαστική εμπειρία, οι πιθανότητες η σχετική αγγελία να ζητάει συστάσεις από τους υποψήφιους είναι εξαιρετικά μικρή.
Πώς θα καταγράψετε τις συστάσεις στο βιογραφικό σας
Στο τέλος του εγγράφου, αφού έχετε ολοκληρώσει με τις κρίσιμες ενότητες (προσωπικά στοιχεία και προφίλ, δεξιότητες & ικανότητες, επαγγελματική εμπειρία, εκπαίδευση) και τις τυχόν συμπληρωματικές, όπως χόμπι και συμμετοχή σε συνέδρια, θα δημιουργήσετε μια ενότητα με τον τίτλο «Συστάσεις».
Από κάτω θα προσθέσετε με bullets τα στοιχεία των ανθρώπων που έχουν συμφωνήσει να δώσουν συστάσεις για εσάς, με τον αριθμό τους να μην είναι μικρότερος των τριών αλλά ούτε και να υπερβαίνει τους πέντε. Όσο για τα στοιχεία συγκεκριμένα, θα γράψετε το όνομα του ατόμου, την εταιρεία όπου εργάζεται ή/και τον επαγγελματικό του τίτλου, το τηλέφωνό του και το e-mail του.
Προκειμένου, δε, να μπορείτε εύκολα και γρήγορα να αναπροσαρμόζετε το βιογραφικό σας, προσθέτοντας ή αφαιρώντας τις συστάσεις ανάλογα με το αν χρειάζονται προκαταβολικά ή όχι, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για τη δημιουργία του ένα online εργαλείο, όπως τον CV maker του Jobseeker. Οι όποιες αλλαγές γίνονται με λίγες μόνο κινήσεις, χωρίς να χρειάζεται εσείς να διορθώνετε κάθε φορά το layout του CV σας, και μπορείτε να είστε σίγουροι ότι θα έχετε πάντα ένα σωστό βιογραφικό σας χέρια σας!
