Προσωπικά χαρακτηριστικά στο βιογραφικό - Πλήρης οδηγός

Προσωπικά χαρακτηριστικά ή προσωπικές δεξιότητες;

Πριν περάσουμε στην ουσία του θέματος και του οδηγού μας, είναι σκόπιμο να αποσαφηνίσουμε κάποιες έννοιες.

Τα τελευταία χρόνια, οι δεξιότητες του εργατικού δυναμικού βρίσκονται στο επίκεντρο ευρωπαϊκών πολιτικών, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της συμμετοχής και των ταλέντων - το 2023, μάλιστα, ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων.

Οι δεξιότητες, με άλλα λόγια, έχουν γίνει η λέξη-κλειδί στην αγορά εργασίας. Εξ ου και συχνά μιλάμε για τις δεξιότητες που ψάχνουν οι εργοδότες ή για τις περιζήτητες δεξιότητες του μέλλοντος. 

Αυτές, με τη σειρά τους, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: 

• Τις τεχνικές δεξιότητες (hard skills), που είναι είναι προϊόν μάθησης. Αφορούν εξειδικευμένες και μετρήσιμες γνώσεις και ικανότητες που αποκτώνται μέσω εκπαίδευσης και πρακτικής.
• Τις προσωπικές δεξιότητες (soft skills), γνωστές και ως κοινωνικές, ήπιες ή μεταβιβάσιμες δεξιότητες, οι οποίες δεν μαθαίνονται με την τυπική έννοια του όρου, αλλά καλλιεργούνται. Αφορούν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, χτίζουμε διαπροσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις και διαχειρίζομαστε καθημερινά τις καταστάσεις.

Η ερώτηση, λοιπόν, είναι: ταυτίζονται οι προσωπικές δεξιότητες με τα προσωπικά χαρακτηριστικά; 

Αν θέλουμε να ακριβολογούμε, όχι, καθώς τα προσωπικά χαρακτηριστικά είναι τα εγγενή στοιχεία της προσωπικότητάς μας. Είναι οι ποιότητες του χαρακτήρα μας, όπως η ειλικρίνεια, η συμπόνια και η συνέπεια, από τις οποίες απορρέουν οι προσωπικές δεξιότητές μας, όπως οι επικοινωνιακές δεξιότητες ή η ικανότητα ηγεσίας.

Ωστόσο, η διάκριση μεταξύ των δύο συχνά θολώνει στην πράξη, ειδικά στο πλαίσιο της δημιουργίας βιογραφικού, όπου από κοινού συνθέτουν τα προσωπικού χαρακτήρα προσόντα που μπορούν να κάνουν την αίτηση εργασίας σας να ξεχωρίσει.

Γιατί είναι σημαντικά τα προσωπικά προσόντα;

Ένας δάσκαλος δεν αρκεί να έχει γνώσεις, θα πρέπει να έχει και την ικανότητα να τις μεταδώσει. Ο πωλητής δεν θα εξασφαλίσει την πώληση απλώς γνωρίζοντας καλά το προϊόν, θα την εξασφαλίσει ψυχολογώντας σωστά τον πελάτη. Ο νοσηλευτής χρειάζεται σωματική και ψυχική αντοχή για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ρόλου του και όχι μόνο ένα πτυχίο από σχολή νοσηλευτικής.

Σε κάθε τομέα και κλάδο, τα επαγγελματικά προσόντα είναι αυτά που μας δίνουν την ικανότητα να εκτελέσουμε τις εργασίες που απαιτεί η θέση μας. Τα προσωπικά προσόντα, όμως, είναι αυτά που, σε μεγάλο βαθμό, μετατρέπουν την ικανότητα σε αποτελεσματικότητα.

Δεν είναι τυχαίο που το 85% των στελεχών ιδιωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα θεωρεί ότι η ανάπτυξη των soft skills θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα για στελέχη της ιεραρχίας τους ως όχημα αποτελεσματικότητας και καλύτερης επίτευξης στόχων (1).

Στο μεταξύ, η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης ανέδειξε ακόμα περισσότερο τη σημασία και την αξία των προσωπικών προσόντων για τους εργαζόμενους. Το 92% των στελεχών στις ΗΠΑ συμφωνούν ότι οι προσωπικές δεξιότητες είναι πιο σημαντικές από ποτέ (2), με το 72% να πιστεύει ότι soft skills όπως η επικοινωνία, η δημιουργικότητα και η προσαρμοστικότητα είναι πολυτιμότερα ακόμα και από δεξιότητες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη (3).

Η αναγνώριση της αξίας των προσωπικών προσόντων τα έχει καταστήσει κρίσιμο παράγοντα επιλογής προσωπικού. Είναι ενδεικτικό ότι το 84% του εργατικού δυναμικού πιστεύει ότι οι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν προσωπικές δεξιότητες και να τις επιδεικνύουν κατά τη διαδικασία της πρόσληψης (4) - από το αρχικό στάδιο της αίτησης, με την αποστολή βιογραφικού και συνοδευτικής επιστολής, έως το τελικό στάδιο της συνέντευξης.

Κι αυτό είναι λογικό, αφού οι εργοδότες αναζητούν εργαζόμενους που δεν διαθέτουν μόνο τεχνικές δεξιότητες, αλλά και χαρακτηριστικά που τους κάνουν ταιριαστούς στην κουλτούρα της εταιρείας και ικανούς να ανταποκριθούν στις προκλήσεις. Ανάμεσα σε έναν υποψήφιο με υψηλή τεχνογνωσία αλλά χωρίς ικανότητα συνεργασίας και σε έναν που συνδυάζει την τεχνογνωσία με θετικά χαρακτηριστικά, όπως η επικοινωνία και η ομαδικότητα, θα προτιμηθεί ο δεύτερος.

Τα κύρια χαρακτηριστικά που ψάχνουν οι εργοδότες

Μια ανάλυση online αγγελιών από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης αποκαλύπτει τα χαρακτηριστικά που ψάχνουν οι Έλληνες εργοδότες περισσότερο (5). Σε αυτά συγκαταλέγονται:

• Η διάθεση για μάθηση 
• Η συνεργασία και η ομαδικότητα
• Η ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλιών
• H θετική διάθεση
• Η ηγετική ικανότητα
• Η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
• Η οργανωτικότητα
• Η δημιουργικότητα
• Οι επικοινωνιακές δεξιότητες

Βγαίνοντας όμως από τα στενά όρια της χώρας μας, διάφορες έρευνες και αναλύσεις που βασίζονται σε παγκόσμια δεδομένα αναδεικνύουν και άλλα χαρακτηριστικά ως περιζήτητα στη σύγχρονη αγορά εργασίας. Αυτά είναι:

• Η προσαρμοστικότητα
• Η στρατηγική σκέψη
• Η ικανότητα διαπραγμάτευσης
• Η πειθώ
• Η κριτική σκέψη
• Η αναλυτική σκέψη
• Η συναισθηματική νοημοσύνη
• Η ανθεκτικότητα 
• Η αξιοπιστία
• Η ενεργητική ακρόαση
• Η προσοχή στη λεπτομέρεια

"Το 84% του εργατικού δυναμικού πιστεύει ότι οι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν προσωπικές δεξιότητες και να τις επιδεικνύουν κατά τη διαδικασία της πρόσληψης."

Πώς να επιλέξετε τα σωστά προσωπικά προσόντα για το βιογραφικό σας

Οι λίστες με τις πιο δημοφιλείς προσωπικές δεξιότητες αποτελούν σίγουρα έναν μπούσουλα για να αποκτήσετε μια εικόνα των προσόντων που απαιτούνται στην εποχή μας και να επενδύσετε στην καλλιέργεια και τη βελτίωσή τους. 

Όσον αφορά το βιογραφικό σας, όμως, το βλέμμα σας πρέπει να στραφεί κυρίως στα απαιτούμενα προσόντα για τη θέση που διεκδικείτε. Κι αυτό γιατί ο συνδυασμός ατομικών χαρακτηριστικών και προσωπικών δεξιοτήτων που θα κάνει τη διαφορά για την πρόσληψή σας εξαρτάται από το είδος της εργασίας και το επίπεδο της ιεραρχίας που στοχεύετε.

Ενδεικτικά παραδείγματα:

• Για έναν καθηγητή, σημαντικά χαρακτηριστικά θα ήταν οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η μεταδοτικότητα, η υπομονή και η οργανωτικότητα.
• Από τους προγραμματιστές συνήθως ζητείται αναλυτική σκέψη, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, προσοχή στη λεπτομέρεια και τήρηση των deadlines.
• Ένας δικηγόρος χρειάζεται να διαθέτει εχεμύθεια, πειθώ, επικοινωνιακή ικανότητα και αναλυτική σκέψη.
• Για τους πωλητές μετράνε οι διαπραγματευτικές ικανότητες, η υπομονή, η επιμονή και η προσήλωση στην επίτευξη στόχων.
• Για κάποιον/-α που στοχεύει σε διευθυντική θέση, η έμφαση θα δοθεί στην ηγεσία, στην ικανότητα διοίκησης και διαχείρισης ομάδων και στην ικανότητα λήψης αποφάσεων.

Μπορείτε να δείτε ανάλογους συνδυασμούς και για άλλα επαγγέλματα στα παραδείγματα βιογραφικού μας. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να μελετήσετε καλά την αγγελία εργασίας, να δείτε ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ζητάει και να προσαρμόσετε το βιογραφικό σας ανάλογα, προβάλλοντας εκείνα τα στοιχεία που σας κάνουν ιδανικούς/-ές για τη θέση - εφόσον, βεβαίως, τα διαθέτετε.

Πώς να παρουσιάσετε αποτελεσματικά τα χαρακτηριστικά σας στο βιογραφικό

Είτε χρησιμοποιήσετε μονόστηλο είτε δίστηλο πρότυπο βιογραφικού, δημιουργήστε ξεχωριστή ενότητα αφιερωμένη στα προσωπικά προσόντα σας (μην παραλείψετε και μία αντίστοιχη για τις τεχνικές δεξιότητές σας). Υπό τον τίτλο «Προσωπικές δεξιότητες» ή «Προσωπικά χαρακτηριστικά», γράψτε 3-5 θετικά στοιχεία σας με τη μορφή λίστας, βάζοντας μπροστά bullet.

Αξίζει, επίσης, να ενσωματώσετε χαρακτηριστικά σε δύο βασικές ενότητες του βιογραφικού σας:

1. Στο προφίλ. Επιλέξτε 2-3 προσωπικά προσόντα και κλείστε με αυτά την παράγραφο-περίληψη στην αρχή του βιογραφικού σας. Για παράδειγμα, το personal statement ενός/μίας γραφίστα/-στριας θα μπορούσε να λέει: «Διαθέτω δημιουργικότητα, ομαδικότητα και ικανότητα διαχείρισης χρόνου, επιδεικνύοντας 100% συνέπεια στην τήρηση των deadlines». 
2. Στην επαγγελματική εμπειρία. Προσθέστε πολύτιμα χαρακτηριστικά σας στις περιγραφές της επαγγελματικής εμπειρίας σας, δίνοντας παραδείγματα αξιοποίησής τους ή/και συνδέοντάς τα με επιτυχίες σας. Για παράδειγμα, ένας/μία HR Manager θα μπορούσε να γράψει: «Βελτίωσα το κλίμα εργασίας στην εταιρεία εντός τριών μηνών, χάρη στην αποτελεσματική επικοινωνία και στην ανεπτυγμένη ικανότητά μου επίλυσης προβλημάτων».

Μπορείτε, τέλος, να πάρετε ιδέες από τα παραδείγματα συνοδευτικών επιστολών μας για να συντάξετε τη δική σας, ώστε να τονίσετε ακόμα περισσότερο τα θετικά χαρακτηριστικά σας και να επιχειρηματολογήσετε υπέρ της αίτησής σας. Τα πρότυπα συνοδευτικών επιστολών του Jobseeker θα σας βοηθήσουν, μάλιστα, να τη γράψετε πιο εύκολα και πιο γρήγορα από ποτέ.

Προσωπικά προσόντα στο βιογραφικό: Τα λάθη προς αποφυγή

Είδαμε πώς να επιλέξετε χαρακτηριστικά για το βιογραφικό και πώς να τα ενσωματώσετε αποτελεσματικά σε αυτό. Ας δούμε τώρα και τα συχνά λάθη που πρέπει να αποφύγετε κατά την παρουσίασή τους.

1. Ελλιπής στήριξη των ισχυρισμών. Αποφύγετε να αναφέρετε προσωπικά προσόντα η ύπαρξη των οποίων δεν αποδεικνύεται από παραδείγματα και επιτυχίες σας ή δεν τεκμαίρεται από το σύνολο των πληροφοριών που μοιράζεστε στο βιογραφικό σας.
2. Μακροσκελής λίστα. Η επιτυχία έγκειται στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Μην υπερβείτε τον αριθμό που αναφέραμε νωρίτερα. Επιλέξτε λίγα χαρακτηριστικά σας και καλά - όπου καλά, αυτά που ταιριάζουν στη θέση που διεκδικείτε.
3. Μη αξιοποίηση λέξεων-κλειδιών από την αγγελία. Με ολοένα και περισσότερες εταιρείες να χρησιμοποιούν συστήματα ATS για την πρώτη διαλογή των υποψηφίων, η βελτιστοποίηση του βιογραφικού για αυτά είναι σημαντικός παράγοντας επιτυχίας του. Τι ζητάει η αγγελία; Ομαδικότητα; Ομαδικό πνεύμα εργασίας; Το διατυπώνει κάπως αλλιώς; Γράψτε το ακριβώς με τον ίδιο τρόπο κι εσείς.

Παράγοντας επιτυχίας τα προσωπικά προσόντα

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σας και οι προσωπικές δεξιότητές σας συνθέτουν μία κατηγορία προσόντων που δεν πρέπει να λείπει από το βιογραφικό σας. 

Οι εργοδότες δεν ψάχνουν απλώς εργαζόμενους με συγκεκριμένες γνώσεις και τεχνικές δεξιότητες. Αναζητούν ανθρώπους που μπορούν να ενταχθούν αρμονικά και αποδοτικά στο δυναμικό της επιχείρησής τους - και σ’ αυτό, τα προσωπικά προσόντα παίζουν καίριο ρόλο.

Εντοπίστε τα χαρακτηριστικά σας που ευθυγραμμίζονται με τη θέση εργασίας που σας ενδιαφέρει και τονίστε τα στο βιογραφικό σας, στηρίζοντάς τα με παραδείγματα και αξιοποιώντας λέξεις-κλειδιά από την αγγελία. 

Κυρίως, όμως, επενδύστε στην ανάπτυξη των προσωπικών προσόντων σας για να βάλετε ένα σημαντικό λιθαράκι στην επαγγελματική επιτυχία σας σήμερα και να είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις του αύριο.

Παραπομπές:

(1) Ένωση Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων: Αποτελέσματα έρευνας για τα Soft Skills 

(2) LinkedIn Economic Graph: Future of Work Report - AI at Work

(3) Microsoft Worklab: LinkedIn VP Aneesh Raman on Why Adaptability Is the Skill of the Moment

(4) Forbes: 84% Of Workforce Insists Job Candidates Must Demonstrate Soft Skills, New Study Finds

(5) CEDEFOP: Skills in online job advertisements